Kalendarium wojny w Afganistanie, rok 1979
Od kwietnia 1978 roku do marca 1979 podpisano 75 porozumień o pomocy ekonomicznej ZSRR dla Demokratycznej Republiki Afganistanu (DRA), do Afganistanu przybywa 4500 radzieckich doradców gospodarczych i wojskowych.
Początek stycznia – zaostrzenie sytuacji w DRA, zbrojne wystąpienia przeciw siłom rządowym w Hazardżacie i prowincji Nuristan.
14 lutego - porwanie i późniejsze zabicie, 10 marca, amerykańskiego ambasador w DRA A.Dubsa przez maoistowska grupę "Narodowy ucisk".
14-18 marca – antyrządowy bunt garnizonu Herat. Śmierć 3 (podawana jest także niepotwierdzona liczba 30-50) radzieckich obywateli (doradcy wojskowi) w tym mjr N. Biziukow – pierwszy żołnierz Armii Radzieckiej zabity na terytorium DRA.
Pierwsza (oficjalna) prośba rządu DRA o wprowadzenie wojsk ZSRR na terytorium Afganistanu (takich oficjalnych próśb było ponad 20).
Zbombardowanie miasta Herat przez radzieckie lotnictwo
16 marca - Minister obrony ZSRR D.Ustinow polecił szefowi sztabu generalnego przygotować jedną powietrznodesantową dywizję do możliwego desantu w DRA, a trzy pułki lotnicze do przebazowania. Polecono także przenieść 201 dywizję zmotoryzowaną Centralnoazjatyckiego Okręgu Wojskowego (CaOW) w pobliże Termezu (w kwietniu dywizja wróciła w swojego garnizonu).
17 - 19 marca - na posiedzeniach politbiura KC KPZR (Komitet Centralny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego) omawiano sytuacje polityczną i wojskową w Afganistanie oraz rozważano prośby DRA o wprowadzeniu wojsk radzieckich na terytorium DRA. Decyzja Breżniewa z 19 marca o nie wprowadzaniu wojska do Afganistanu.
18 marca - telefoniczna rozmowa A.Kosygina z N.Taraki.
Minister obrony ZSRR D. Ustinow wydaje polecenie o postawieniu w stan gotowości (uzupełnienie rezerwistami) dwóch dywizji zmotoryzowanych z Turkiestańskiego Okręgu Wojskowego (TurOW) , w kwietniu rezerwistów zwolniono i dywizja wróciła do miejsc stałej dyslokacji.
20 marca - N. Taraki przyleciał do Moskwy, rozmawiał z A. Kosyginem, A. Gromyko, D. Ustinowem, B. Ponomariowem.
Odbyło się spotkanie z Taraki – Breżniew.
21 marca – zawiązuje się spisek antyrządowy Dżelalabadżkim garnizonie.
27 marca - Amin zostaje premierem
5-6 kwietnia - do DRA przybyła radziecka delegacja wojskowa pod dowództwem generała A. Jepiszewa.
Maj - bunt przeciw rządowi DRA w 7 afgańskich prowincjach.
5 maja - w TurkWO zaczęło się formowanie tzw. "muzułmańskiego batalionu" GRU. Kompletowany był żołnierzami o narodowościach centralnoazjatyckich republik.
24 maja - na posiedzeniu politbiura KC KPZR ponownie rozpatrywano i oddalono prośby afgańskiego rządu o wprowadzeniu wojsk radzieckich do DRA.
Czerwiec - bunt żołnierzy afganskich w garnizonie Dżalalabadzkim.
23 czerwca - bunt Hazarów w Kabulu.
Lipiec – w Bagram ląduje batalion 345 pułku WDW (345 gw. sppdes.). przegrupowywany do ochrony radzieckich samolotów transportowych.
Rozpoczyna działanie w Afganistanie grupa specjalna KGB "Zenit-1".
18 - 19 lipca - Kabul odwiedza sekretarz KC KPZR B. Ponomariow.
5 sierpnia - bunt w afgańskim 26-m pułku powietrznodesantowym w Bala Hissar i kabulskim batalionie specjalnym.
20 - 25 sierpnia - wizyta w DRA radzieckiej delegacji wojskowej na czele z dowódcą wojsk lądowych I. Pawłowskim.
Wrzesień - do Kabulu przybyła specgrupa KGB "Zenit-2".
10 września – I. Breżniew przyjął w Moskwie N. Taraki.
14 września - zaostrzenie walki frakcji w Ludowo – Demokratyczna Partia Afganistanu (LDPA). Na rozkaz Amina aresztowano, a następnie zabito N.Tarakiego. Oficjalne śmierć Tarakiego "z powodu choroby" ogłoszono dopiero 10 października. Do tego czasu ilość skazanych na śmierć przez nową władzę osiągnęła 50 tys. ludzi.
16 września - H. Amin przejmuje władze w Afganistanie.
22 listopada – do DRA przyleciał wiceminister spraw wewnętrznych ZSRR generał W.Paputin.
Początek grudnia – zbrojna opozycja przeciw rządowi w DRA liczy już ponad 40 tys. bojowników i rozpoczyna duże bojowe działania antyrządowe w 12 prowincjach Afganistanu.
Do DRA przybył generał KGB Kirpiczenko - pierwszy zastępca naczelnika zewnętrznego zwiadu KGB.
Od 3 do 16 grudnia – dwa bataliony z 345 gw. sppdes. i "muzułmański batalion" GRU lokują się na lotnisku w Bagram.
8 grudnia - na naradzie u Breżniewa , Andropow, Gromyko i Susłow omówili sytuację w Afganistanie. Zdecydowali opracować następujące działania : siłami specsłużb usunąć Amina i postawić na jego miejsce B.Karmala oraz posłać jakaś (na razie nie określoną) ilość wojsk dla zabezpieczenia pierwszego wariantu.
10 grudnia - minister obrony D.Ustinow zakomunikował szefowi sztabu generalnego N.Ogarkowowi, że politbiuro przyjęło decyzje o tymczasowym wprowadzeniu wojsk do DRA i rozkazał przygotowywać orientacyjnie 75 - 80-tysięczne ugrupowanie wojsk.
D.Ustinow wydał ustne zarządzenie N.Ogarkowowi o sformowaniu nowej Armii Ogólnowojskowej, w TurkWO - rozkaz nr 312/12/00133.
12 grudnia - na posiedzeniu politbiura przyjęto postanowienie o wprowadzeniu Armii Radzieckiej na terytorium Demokratycznej Republiki Afganistan.
13 grudnia - sformowano grupę operatywną ministerstwa obrony ZSRR pod dowództwem zastępcy naczelnika sztabu generalnego generała S. Achromiejewa, trochę później na czele grupy stanął marszałek Związku Radzieckiego G. Sokołow.
Dowódca TurkWO generał J. Maksimow polecił swojemu pierwszemu zastępcy generałowi J. Tucharinowowi przygotowywać wojska do wprowadzenia na terytorium Afganistanu. J. Tucharinow poleciał do Termezu jako pierwszy dowódca nowo sformowanego związku - 40 Armii (16 grudnia).
14 grudnia - do Kabulu przybyła specgrupa KGB "Grom", która wzmocniła grupę "Zenit-2".
O 22:00 operatywna grupa MO ZSRR przybyła do Termezu.
17 grudnia - "Muzułmański batalion" opuszcza Bagram i lokuje się w okolicach rezydencji H .Amina - pałacu Tadż-bek w Kabulu.
23 grudnia - operatywna grupa sztabu WDW. pod dowództwem generała Guśkowa przybyła do Kabulu.
24 grudnia – rozkazem ministra obrony i szefa sztabu generalnego ZSRR nr 312/12/001 określono konkretne zadania podczas wprowadzania i lokalizacji wojsk radzieckich na afgańskie terytorium. Udziału w bojowych działaniach nie przewidywało się.
25 grudnia - o 12:00 ( czasu moskiewskiego) wydano rozkaz przekroczenia granicy państwowej 40 Armii. państwowej granicy. O 15:00 rozpoczęło się wkraczanie na terytorium DRA pododdziałów i oddziałów AR (108 dywizji zmotoryzowanej, 103 dywizji powietrznodesantowej).
27 grudnia – rozkazem MO ZSRR nr 312/12/002 wydano polecenia bojowego stłumienia oporu buntowników.
O 19:30 rozpoczęła się operacja "Sztorm-333" - zajęcie pałacu Tadż-bek i usunięciu od władzy Amina.
O 20:45 stacja radiowa w Kabulu wyemitowała zapisana na taśmie odezwę B. Karmala do ludów Afganistanu.
28 grudnia - ogłoszono skład nowego rządu afgańskiego.
M. Gulaboi został ministrem spraw wewnętrznych, a A. Sarwari został wicepremierem.
B. Karmal powołał własną służbę specjalna - Państwowa Służbę Informacyjna (KHAD), która kierował M. Najibullah.
5 MSD przekracza granicę DRA w Kuszce, podażą w kierunku Heratu i dalej do Kandaharu.
29 grudnia - list prezydenta USA J. Cartera do Breżniewa w którym USA stanowczo potępia sowiecką interwencje w Afganistanie.
201 msd wkracza do Afganistanu
31 grudnia - B. Karmal otrzymał od l. Breżniewa depeszę: "W imieniu radzieckiego kierownictwa i swoim własnym życzę wam wszelkich sukcesów w waszej działalności dla dobra ludu afgańskiego. Jestem przekonany, ze w obecnych warunkach lud Afganistanu odniesie zwycięstwo w obronie Rewolucji Kwietniowej oraz suwerenności, niepodległości i godności narodowej nowego Afganistanu".
W 1979 w Afganistanie zostało zabitych 86 obywateli ZSRR.
|